در کشوری جنگزده چون افغانستان که جامعه ای به شدت سنتی هم دارد درخشیدن یک دختر در زمینه فناوری و کسب مقامهای بلند در مسابقات بینالمللی، برای بسیاری حیرتانگیز است.
بررسی سرگذشت سمیه فاروقی، کاپیتان گروه روباتیک افغانستان به خوبی نشان میدهد که استعداد دختران افغانستانی اغلب پشت پرده های ضخیم سنت و محرومیت باقی میماند و اگر فرصتی برای آنان مهیا شود چیزی از جنس جرات، خلاقیت و انگیزه کم ندارند.
در سال ۲۰۱۷ میلادی در هرات در غرب افغانستان اعلام شد که قرار است گروه دختران روباتیک شکل بگیرد. در مجموع ۱۵۰ دختر برای اینکه عضویت این گروه را به دست آورند وارد میدان شدند. آنان در آزمون شرکت کردند و در نتیجه بیست نفر انتخاب شدند.
اعضای شش نفره گروه روباتیک افغانستان از میان این بیست نفر انتخاب شدند. آنان دخترانی بودند که دو شرط اصلی برای شرکت در مسابقات بینالمللی را داشتند: یکی اینکه در ریاضیات و برق، دارای معلومات بیشتر بودند و دیگر اینکه اجازهنامه خانوادههای شان را برای سفرهای خارجی داشتند.
سمیه فاروقی، کاپیتان گروه روباتیک افغانستان یکی از این شش نفر بود. او هفده ساله و متعلم/ دانش آموز صنف یازدهم مکتب در هرات در غرب افغانستان است.
سمیه در سه سال گذشته با همراهی پنج عضو دیگر این گروه برای شرکت در مسابقات روباتیک به کشورهای امریکا، کانادا، مکزیک، آلمان، هالند، قطر، امارات متحده عربی و ترکیه سفر کرده است.
نخستین سفر سمیه به واشنگتن پایتخت امریکا بود. تیم سمیه مدال نقره شجاعت گرفت.
روباتی که این گروه معرفی کرد توانایی تشخیص رنگ توپ را داشت و درست طبق قوانین مسابقه عمل کرد.
این گروه در هالند نیز جایزه خلاقیت دریافت کرد و در آلمان در کارگاه‌های آموزشی مکانیک نیز شرکت کرد. آنان تقریبا در تمام کشورهایی که به آنها سفر کردند جوایز معتبر دریافت کردند.
سفر در سنگلاخ سنتها
از سفرهای متعدد گروه دختران روباتساز به کشورهای متعدد که اغلب با آب و تاب پوشش رسانهای هم پیدا کرده شاید عده‌ای تصور کنند که همه چیز بر وفق مراد این دختران بوده است، اما آنچه که این دختران تجربه کردند با این تصور خیلی فرق میکند.
سمیه فاروقی میگوید: “کار در زمینه روباتسازی و به صورت کل در عرصه فناوری در افغانستان دشوار است چون مردم هنوز با این عرصه آشنایی ندارند. از همین‌رو ما با مشکلاتی دچار هستیم. در اوایل وضعیت بدتر بود و سخنان منفی مردم را زیاد میشنیدیم اما پس از آنکه دستاوردهای ما را دیدند وضعیت بهتر شد. حالا اکثر مردم ما را تشویق می‌کنند و به ندرت کمنت (نظر) منفی دریافت میکنیم.”
دشواریهای دختران روباتساز تنها ناشی از چگونگی بافتها و مناسبات اجتماعی و سنتی هم نیست. مشکلات اقتصادی و نبود امکانات لازم برای تداوم کار، یکی دیگر از عمده ترین چالش هایی است که گروه دختران روباتساز با آن روبروست.
سمیه فاروقی در این مورد گفت: “ما کارگاه مشخص و ثابت نداریم. وسایل و قطعات کار کم داریم. وقتی روباتی تازه میسازیم مجبوریم قطعات روباتی را که قبلا ساختهایم از هم جدا کنیم تا در کار جدید از آنها استفاده شود. ما حتی طرح اولین روباتی که ساخته بودیم و باید آن را نگه می‌داشتیم از بین بردیم و از آن چیزی دیگر ساختیم”.
“خیلیها فکر می‌کنند افغان‌ها فقط در فکر جنگ و جدل هستند ولی ما آمده‌ایم تا خلاقیت زنان افغان را نشان دهیم”.
سمیه و همکارانش در یکی از متشنج ترین نقاط جهان کار می‌کنند. نگرانی امنیتی هم دارند ولی با این همه، میگویند دریافتهاند که چگونه از فرصتها بهره ببرند. سمیه فاروقی معتقد است که “هر شکست مقدمهای برای یک پیروزی است و غیرممکنی وجود ندارد”.
او در گفتگو با بی‌بی‌سی خطاب به دختران افغانستان گفت “فرق نمیکند هدف‌تان چیست، مهم این است که از دنبال کردن هدف‌تان دست نکشید”.
آریاتودی – بخش زنان در آیینه اجتماع
